همراهی سویه‌ی "ام" ویروس آبله‌ی آلو با ریزش میوه آلو در استان مازندران (گزارش کوتاه علمی)

شارکا یا بیماری آبله‌ی آلو بوسیله Plumpoxvirus (PPV) عضو جنس Potyvirus ایجاد می‌شود (1). این بیماری از لحاظ اهمیت اقتصادی یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های درختان میوه هسته‌دار می‌باشد. کاهش کیفیت میوه‌ها و ریزش پیش از موقع آنها سبب شده است که این بیماری یکی از فاکتورهای محدود کننده در تولید هسته‌داران خصوصاً درختان زردآلو، هلو و آلو به حساب آید. بیماری آبله‌ی آلو در قسمت‌های وسیعی از قاره اروپا، حوزه مدیترانه و برخی از کشورهای خاورمیانه گسترش یافته است. در اواخر تابستان و پائیز سال 1389 به دنبال مشاهده ریزش شدید میوه آلو مشکوک به آلودگی به PPV در برخی از باغ‌های آلو در استان مازندران، 75 نمونه برگ و شاخه جمع آوری و بررسی گردید. نمونه برداری بر اساس علائم شاخص PPV انجام شد و آلودگی ویروسی توسط آزمایش‌های سرولوژیکی و مولکولی مورد تائید قرار گرفت. در تشخیص سرولوژیکی نمونه‌ها، از آزمون ساندویچ دو طرفه الایزا (DAS-ELISA) با آنتی‌سرم‌های چند همسانه‌ای اختصاصی PPV (تهیه شده از شرکت Bioreba سوئیس) استفاده شد. تشخیص مولکولی بوسیله آزمایش IC-RT-PCR با بدام اندازی پیکره ویروسی با آنتی سرم فوق و با استفاده از جفت آغازگر P1/P2 انجام شد. نتایج نشان داد که 48 نمونه از 75 نمونه مورد آزمایش به ویروس آبله‌ی آلو آلوده بودند. به منظور تائید نتیجه بدست آمده، آر ان ای کل نمونه‌های مثبت بوسیله کیت استخراج RNA شرکت کیاژن مطابق با دستورالعمل از بافت جوانه‌های در حال خواب و پوست شاخه استخراج گردید (2). واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با ترانویسی معکوس یک مرحله‌ای با استفاده از Qiagene One-Step RT-PCR Kit، وجود قطعه 243 جفت بازی مورد انتظار را که در قسمت انتهای کربوکسیلایی ژن پروتئین پوششی ویروس قرار گرفته است(3)، در تمامی 48 نمونه مورد آزمایش به تائید رساند. نتایج آزمون واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با ترانویسی معکوس با آزمون‌های DAS-ELISA و IC-RT-PCR کاملا مطابقت داشت. از آنجایی که شدت علائم تا حد زیادی به گونه گیاهی و استرین ویروس بستگی دارد، بررسی مولکولی نوع استرین نیز با استفاده از جفت آغازگر‌های P1/PD و P1/PM که به ترتیب دو استرین مهم PPV را تشخیص می‌دهد، صورت گرفت. در آنالیز PCR-RT انجام شده مشخص گردید که هر 48 نمونه به استرین نوعM  آلوده بوده و استرین نوع D و یا آلودگی توام در هیچ یک از ایزوله‌ها شناسایی نگردید. متعاقباً، نوع استرین، بر اساس آنالیز چند شکلی طول قطعات برشی (RFLP) با استفاده از اندونوکلئازهای برشی RsaI و AluI روی قطعه 243 جفت بازی تکثیر شده، مورد تائید قرار گرفت (4). در این مطالعه نقوش حاصل از هضم آنزیمی محصول PCR– RT در تمامی نمونه‌های مورد آزمایش تنها شامل سایت برشی AluI بودند.